Al abonnee? Activeer hier uw premium account

Inzicht in herkomst wratziekte Stadskanaal: fysio 38

23 september 2021

Aardappel-wratziekte die eind 2020 in Stadskanaal werd gevonden blijkt fysio 38.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) laat weten dat voor twee percelen is vastgesteld dat het gaat om fysio 38 (Nevşehir) van Synchytrium endobioticum, de veroorzaker van deze ziekte.

Fysio als basis van maatregelen

Eind 2020 meldde de NVWA dat de wratziekte was vastgesteld op drie aardappelpercelen in de gemeente Stadskanaal. Wratziekte kent verschillende vormen, die heten pathotype of fysio’s. Het bepalen van de pathotype-identiteit vindt plaats door de reactie te bepalen op een referentiepanel met verschillende aardappelrassen. Op basis van de waarneming of een ras wel of geen wratvorming laat zien, wordt een scoretabel verkregen waarmee de pathotype-identiteit bepaald wordt. Wereldwijd zijn er volgens dr. Bart van de Vossenberg 41 beschreven pathotypes. In Nederland waren tot voor kort de fysio’s 1, 2, 6 en 18 vastgesteld. “De pathotype-identiteit is heel belangrijk, want deze ligt aan de basis van de fytosanitaire maatregelen. Dit vormt de basis van de restrictie van het gebruik van rassen en bufferzones. Deze zijn namelijk allemaal geënt op het pathotype dat is aangetroffen. Het bepalen van de pathotype-identiteit is heel tijdrovend. Je moet aardappelstukjes snijden waarop het pathogeen opgebracht wordt. Dat moet uiteindelijk leiden tot wel of geen wratvorming. Daar gaan vaak maanden overheen”, aldus Van de Vossenberg.

De pathotype-identiteit is heel belangrijk, want deze ligt aan de basis van de fytosanitaire maatregelen”, legt Bart van de Vossenberg uit.

Scala aan nieuwe onderzoeksmethoden

“Ondanks het feit dat de officiële vaststelling van het fysio maanden in beslag neemt, zijn we direct onderzoek gestart met nieuwe DNA-technieken om alvast inzicht te krijgen in de mogelijke herkomst van de nieuwe besmetting”, vertelde Van de Vossenberg eerder dit jaar tijdens een online bijeenkomst van de Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO). Sinds de vorige ontdekking van een nieuw fysio (fysio 18) van wratziekte, alweer bijna twintig jaar geleden, heeft de NVWA een scala aan nieuwe onderzoeksmethoden ontwikkeld. De nu in Nederland vastgestelde besmetting met fysio 38 werd voor het eerst vastgesteld in Turkije (Nevşehir) en later ook in Georgië en Bulgarije. Dat hier nu ook twee percelen besmet zijn met fysio 38 is geconcludeerd uit de resultaten van een biotoets (Spieckermann-methode) in combinatie met de kenmerken van het mitochondrionale DNA van beide isolaten. Ter bepaling van het fysio in het derde perceel wordt de biotoets dit najaar ingezet.

Toegelaten rassen nog niet onderzocht op resistentie

Voor aardappeltelers in de omgeving van de besmetverklaringen is het van groot belang om te weten welke rassen voldoende mate van resistentie tegen het aanwezige fysio hebben, meldt de NVWA. Door inzet van dergelijke rassen is te voorkomen dat wratziekte in het gewas optreedt. De toegelaten rassen in Nederland werden tot op heden echter niet onderzocht op resistentie tegen fysio 38, omdat dit fysio niet eerder in Nederland werd gevonden.

Slechts enkele rassen niet aangetast in screening

Na de eerste vondsten eind 2020, heeft de NVWA uit de verzamelde wratten inoculum bereid voor de fysiobepaling. Dit inoculum werd door de NVWA beschikbaar gesteld voor een eerste screening van de meest geteelde aardappelrassen in het getroffen gebied. Dit is uitgevoerd door het HLB (Hilbrandslaboratorium) in Wijster en werd gefinancierd door de brancheorganisatie Akkerbouw gezien het grote belang voor de sector. Hoewel deze eerste screening beknopt is, laten voorlopige resultaten zien dat slechts enkele rassen niet werden aangetast in de screening. Dit betreft de rassen Vermont en Plasettie. De voedsel- en warenautoriteit verbindt geen conclusies aan deze screeningsresultaten. “Alleen op basis van officieel resistentieonderzoek, dat twee jaar in beslag neemt, is zekerheid over de werkelijke resistentieniveaus te geven. Er is voldoende inoculum beschikbaar om dit najaar met officieel resistentieonderzoek van start te gaan”, concludeert de NVWA.

Controle op wratziekte

Binnen de preventiegebieden voert de NVWA tijdens en kort na de aardappeloogst de jaarlijkse controles uit naar aanwezigheid wratziekte. In 2021 worden deze controles ook benut voor het in kaart brengen van het areaal waarbinnen fysio 38 (Nevşehir) aanwezig is. Omdat diverse onderzoeken nog lopen, is het volgens de autoriteit nog niet mogelijk om aanvullend beleid uit te werken voor het gebied rondom de besmette percelen. Zodra meer bekend is zal een kerngebied voor fysio 38 worden beschreven met teeltvoorschriften die vergelijkbaar zijn met die van fysio 18.

Evenementen

©2015 - 2024 Aardappelwereld | Ontwerp en realisatie COMMPRO