Al abonnee? Activeer hier uw premium account

TPC houdt kweekwerk tegen het licht

februari 2019


Gezien de huidige ontwikkelingen rondom hybride veredeling, aardappelzaad en andere moderne kweektechnieken als CRISPR-Cas, vroeg Gaby Stet van pootgoedhandelshuis TPC zich af of er nog toekomst is voor klassieke aardappelveredeling. Tijdens een studieavond nam professor Evert Jacobsen de TPC-kwekers en pootgoedtelers mee in de wetenschappelijke wereld van de aardappelveredeling. “Mijn doel is de feiten rondom de nieuwe technieken toe te lichten. Hoe mensen er tegenaan kijken, moeten ze zelf besluiten”, benadrukt Jacobsen.

Gezien de hoge opkomst tijdens de studieavond delen meer pootgoedtelers en kwekers de zorgen van Stet. Pratend over moderne kweektechnieken stelt de emeritus hoogleraar plantenveredeling van Wageningen University & Research dat nieuwe kweektechnieken en Europa een gecompliceerd huwelijk vormen. “Ondanks het feit dat we op basis van veel argumenten cisgene planten van de gmo-regelgeving vrij kunnen stellen, is deze deur met de uitspraak van het Europees Hof afgelopen zomer voorlopig op slot gedraaid”, signaleert Jacobsen. Daarmee heeft Europa besloten de kansen die deze moderne technieken bieden, niet te willen gebruiken. In andere landen staan de ontwikkelingen volgens Jacobsen niet stil. Hij weet dat het bedrijf Simplot in Amerika aardappelen vermarkt onder de merknaam Innate. Hierbij kopen Amerikaanse consumenten aardappelen die met de RNAi-techniek resistent zijn gemaakt tegen stootblauw. “Omdat de moderne kweektechnieken nu onder de regels van genetische modificatie vallen, is het erg kostbaar om deze technieken toe te passen in het aardappelkweekwerk.” Jacobsen verwacht dat aardappelveredelingsbedrijven voor het vermarkten van rassen die met deze technieken zijn gemaakt, zullen uitwijken naar het buitenland. De biotechnologie heeft er volgens Jacobsen wel voor gezorgd dat resistentiegenen in kaart zijn gebracht. Met behulp van merkertechniek kunnen kwekers deze genen nu opsporen in hun traditioneel gekweekte rassen.

Hybride veredeling

Gezien de hoge opkomst tijdens de studieavond delen meer pootgoedtelers en kwekers de zorgen van Gaby Stet van TPC.

Dan blijft op dit moment nog de F1 hybride veredeling als mogelijke nieuwe kweektechniek over. Op dit moment onderzoeken de bedrijven Bejo, Solynta, Aardevo (een joint venture van KWS en Simplot) en HZPC de mogelijkheden van deze kweektechniek. In 2017 heeft Bejo kwekersrecht verkregen op het ras Oliver en momenteel is het ras aangemeld voor toelating op de rassenlijst. Oliver is een normaal tetraploïd (4x) ras dat via inteelt homozygoot is gemaakt. Om een dergelijk ras homozygoot te krijgen, moeten kwekers 27 keer terugkruisen. “Bij een 4x F1 hybrideras is inteelt daarom de bottleneck. Bij een diploïd ras (2x) F1 hybride duurt dat zeven generaties om via introgressie R-genen in een ouderlijn te brengen. Dat betekent dat veredeling op diploïd niveau bij gebruik van zelfbevruchtende genotypen een route mogelijk maakt om tot versnelde genetische verbetering van de aardappel te komen”, legt Jacobsen uit. Op dit moment blijven diploïde rassen vaak achter in opbrengst, maar Jacobsen verwacht dat de opbrengstpotentie van deze rassen zal toenemen en ze daarmee belangrijker zullen worden in de aardappelsector.

Diploïde rassen

Kijkend naar de toekomst ziet Jacobsen vooral kansen voor het ontwikkelen van duurzame rassen met nieuwe kweektechnieken als cisgenese, intragenese en CRISPR-Cas 9 geaccepteerd worden. Tot die tijd blijft klassieke veredeling belangrijk, waarbij indirecte selectietechnieken met merkers en hobbykwekers zorgen voor selectie. De handel in zaad van F1 hybriden heeft volgens de professor vooral kansen in minder ontwikkelde landen met een zwakke infrastructuur. “Kijkend naar de veredeling kunnen kwekers met diploïde rassen op korte termijn verbeteringen met zowel dominante als recessieve eigenschappen doorvoeren. Dat betekent dat in de toekomst miniknollen, zaad- en pootgoedvermeerdering in de aardappelsector zullen gaan concurreren”, voorziet Jacobsen. ●

Evenementen

©2015 - 2024 Aardappelwereld | Ontwerp en realisatie COMMPRO