Redactie Aardappelwereld

“Normaal wens je een nieuwe doctor een mooie carrière toe. Maar in jouw levensfase is dat niet helemaal het juiste desideratum”, grapt promotor professor Edith Lammerts van Bueren direct na het verkrijgen van zijn doctoraat. Zijn hoge leeftijd is echter niet het enige dat als bijzonder feit aan de orde komt tijdens de promotie van kweker Van Loon. Zo wijzen de leden van de promotiecommissie onder meer op de uitzonderlijke omvang van zijn proefschrift, dat maar liefst 407 pagina’s telt. Tevens benoemen ze het unieke van het onderwerp ‘geschiedenis van aardappelkweekwerk’, “waar vindt je zoiets vergelijkbaars in de wereld”, stelt professor Han Wiskerke onomwonden vast. Ook wijzen de promotoren op de bevlogenheid waarmee de kweker aan zijn proefschrift werkte. “Op een gegeven moment heb je zelfs je eigen kweekprogramma ingekrompen om prioriteit te geven aan je proefschrift dat je met zoveel plezier hebt geschreven”, beschrijft Lammerts van Bueren. En nog een opmerkelijk fenomeen: een bomvolle aula, dit keer gevuld met familie en kwekersvrienden. “Dat gebeurt haast nooit”, weet Wiskerke uit ervaring.

Cv

Voor wie deze ‘jonge’ hooggeleerde nog niet kennen in de aardappelsector, Van Loon volgde vanaf 1968 tot begin 1974 een opleiding aan de toenmalige Landbouw­hoge­school te Wageningen. Aldaar studeerde hij af in de hoofdvakken Plantenveredeling en Landbouwplantenteelt en twee bijvakken Erfelijkheids­leer en Plantenziektekunde. Hiermee was de basis gelegd voor een carrière in het veredelingswerk. Die begon volgens zijn curriculum vitae tijdens zijn studie als aardappelkweker bij Cebeco Handelsraad te Lelystad. Vervolgens maakte hij de overstap naar aardappelhandel Hettema Zonen te Emmeloord als directeur kweekbedrijf tot zijn pensioen in 2001. Met nog een heleboel nevenactiviteiten in het kweekwerk, zowel tijdens zijn werkzame leven als na zijn pensionering, is Van Loon te omschrijven als een ware legende in de wereld van de aardappelveredeling.

Rugzak vol kennis

Met zoveel kennis in de rugzak besluit Van Loon enkele jaren na zijn pensionering in de geschiedenis van het aardappelkweekwerk te duiken. Professor Lammerts van Bueren, die hij goed kent, stelt voor om van zijn plan een proefschrift te maken en zo geschiedde. In dus een 407 pagina’s dik naslagwerk beschrijft Van Loon alle ins en outs van het aardappelkweekwerk van 1888 tot en met 2018. Hij concludeert tijdens zijn promotie in de aula van Wageningen University samenvattend dat drie elementen in dat tijdperk het belangrijkste zijn geweest: de brede samenwerking, de institutionele infrastructuur en de beloning van kwekersarbeid. “Het resultaat van dat alles is dat we anno 2019 een steeds vernieuwend en divers rassenpakket hebben waarvan de hele wereld profijt heeft. Het huidige aardappelbedrijfsleven in Nederland, met ongeveer vijftien bedrijven en 150 kleine kwekers, heeft zich in al de beschreven jaren volledig ontwikkeld. Daarnaast is het goed georganiseerd en heeft het een vooraanstaande positie in de wereld.” De krachtenbundeling heeft geleid tot efficiëntie en marktvergroting als groot pluspunt. “Het zal echter nog een hele uitdaging zijn om de brede diversiteit in de aardappelveredelingssector te handhaven en kleinere bedrijven hierbij betrokken te houden”, stelt Van Loon eveneens vast. En een van de opmerkelijke onderzoekconclusies uit het proefschrift die de sector zich aan mag trekken, is de stelling dat ‘het kunnen beschikken over monopolierassen de ontwikkeling van het bedrijfsmatig kweken veel meer heeft gestimuleerd dan de vergoeding op basis van het kwekersrecht’. ●